A a, ab, abs ...................................................………. de, par abavus.......................................…….. 2e arrière-grand-père abbatialis, e , abbatia, abbattissa ................................. de l'abbé, abbaye, abbesse abluo, abluere, ablui, ablutus .................................. baptiser absens, absentis ............................................……. absent absentia, in absentia, aberant, aberat ............ en l'absence de absolutio, ionis……............................................. absolution absque ...................................................................... sans abstersus, a, um .................................................... baptisé absum, abesse, afui .......................................... être absent ac, atque ……. .. ................................................. et même a.c = anno currenti .................................... annèe en cours acatholicus, a, um …................ acatholique, non catholique acquiesco, acquiescere, acquievi, acquietum ...... ...... décéder actum, i acta, actorum .........................……… acte,registre actus, a, um .............................................……… enregistré ad ………………………………......…….……. vers, près de a.d = anno dicti ...................................... dans la dite année A.D = Anno Domini ..................... dans l'année du Seigneur Aderant .......................................................... être présent adinde ......................................................……….. ci-après adolescens, tis ..........……..... jeune-homme, jeune-personne adsum, adesse, adfuit, aderat, adstabat .............. être présent adulter, eri .....................................…...…. homme adultère adultera, ae ..........................................….. femme adultère advena ................................................................. étranger advenio, advenire, adveni, adventum .................... venir à aedes, aedium ............................................... maison, foyer affines, affinium ........................................... légitime, légal aetas, aetatis …....................................................... âge, vie affirmo, affirmare, affirmavi, affirmatum ........................................... confirmer, affirmer afuerunt .................................................................. absent agnatus .......................................................... côté paternel agnosco, agnoscere, agnovi, agnitum ........................................... reconnaître ,approuver ago, agere, egi, actum ..................................... faire, réaliser ait, aiunt, adjebat, ............................. il affirme, ils affirment alibi ..............................................................……. ailleurs alienigena .............................................................. étranger allego, allegare, allegavi, allegatum ........................ prétendre alter, era, erum ........................................................... autre altera die .......................................................... le lendemain ambo, ae, o………................................................... les deux amita, ae, ............................................... tante (paternelle) amita magna ……………….........…… grand-tante (paternelle) annus, i, ………………........………… an, m. et année, f. ante ...................................................................... avant antehac ......……......................................... avant ce temps antelucanus, a, um ……...................................... avant l'aube antequam ………........................................................ avant apographon ................................................................ copie apud ……………………....………………….....……. près de archiepiscopus, i .....………………………......... archevêque ass, assistens ......................................................... assistant asseruit, asseruerunt ............................................... affirmer augustus ..................................................................... août aut ……..................................................................... ou autem ....…….................................................... cependant ava, ae …........................................................... grand-mère avi, avorum ..……........................................ grands parents avunculus, i …….............………….............. oncle (maternel) avunculus magnus ……......……....…… grand-oncle (maternel) avus, i , proavus ................…… grand-père, arrière-grand-père
|
|||
|
B bannum, i …................................ proclamation des bans baptisma, atis, baptismus, i . ….………………...baptême bapt, baptiz, baptizatus, baptizata ................... baptisé(e) baptizo, baptizare, baptizavi, baptizatum ......... baptiser beatus, a, um , beatae memoriae, bm ... béni, décédé bellum, i ........................................................... guerre bene ............................................................... bien benedico, benedicere, benedixi, benedictum ............................................. consacrer, bénir benedictio, ionis ...................................... consécration burgensis, is, burgimaster ................ bourgeois, maire
|
||
C caelebs, caelibis……......................................... célibataire calendae, arum …… ............ calendes (calendrier romain) capellanus, i … ................................................. aumônier celebare (nuptia celebare) .............. célébrer un mariage ceteri, ae, a .. …. ................................................... autres circa . .. ........................................................... environ circiter ………........................................ environ, près de civis, cives, civium .............................................. citoyen civitas, atis…............................................................ ville clericus, i…….................................................. secrétaire coemeterium, i ............................................ cimetière cognatus ....................................... en parenté par le sang comitatus ......................................................... comité commater, commatris ................................... marraine commorans, tis ....................................... habitant à commorantes, tium ............................. habitants à comparuit, comparuerunt,comparebant ........ ont comparu compater, compatris ...................................... parrain comperio,comperire,comperi, compertum ………………………… découvrir,apprendre conjux, coniugis . coniuges … … ... l'époux, les époux conj:, conjm, conjugatus, a, um ....................... marié conjugata, ae .................................................. l'épouse conjugatus, i ................................................... époux consensus, us …........................................ consentement consobrinus, i , consobrina, ae ...……… cousin, cousine contendo, contendere, contendi, contentum ........................................ affirmer, demander contractus ........................................ contrat, accord contrahens, tis ....... nouveau marié, nouvelle mariée copulo, copulare, copulatum, copulans ... unir par les liens coram .......................................... en présence de cras ............................................................. demain cujus .......................................................... celui, de celui cum ........................................ avec, quand, depuis curatus, i ...................................................... vicaire
|
|||
D d. = dictus ................................................... déjà nommé DD = domino domino ............................ maître, seigneur decembris ....................................................... décembre decessit ...................................................... est décédé(e) decessus ........................................................... mort defuntus, a, um ........................................... décédé degens .................................................................. habitant didymi ............................................................... jumeaux dies, diei , altera die .................... jour, le lendemain dietarius ......................................................... journalier discedo, discedere, discessi,dissessum ............... mourir dnus = dominus ................................................ seigneur do, dare, dedi, datum ............................ donner, octroyer dominus, i ..................................... maître, seigneur domus ................................................ maison, foyer donec ............................................. jusqu'à ce que dud = dumviveret ........................................ de son vivant dum ................................... pendant, jusqu'à ce que
|
|||
E e, ex ............................................ de, en dehors de é = est ................................................................ est, a été edidit, animam, efflavit animam, egit enimam ..................................... rendre l'âme, décédé eger,egra, egrum, egrans, egrantis ............... malade ejusdem anni de la même année ejusdem, eiusdem ............................................ du même eo, ire, ii, itum ........................................................... aller
eod, eodem, eodern anno (mense, die) ...….....……… identique, le même etiam………................................................... encore, ainsi ex ............................................................................. de expresse ……….............................................. entièrement extra ……............................................... en dehors, à côté extremus, a, um ..................................................... dernier
|
|||
F
F f., fs = filia ou filius ....................................... fille ou fils f.nat, fa.nat ........................................ fils ou fille naturel fa = filia ..................................................................... fille facio, facere, feci, factum ......................................... faire februarius .............................................................. février fere (adv) ............................................................. presque fil: (= filius, filia) ............................................ fils ou fille filia, ae , filiae, rum ……… ............................. fille, filles filiola, ae ….................................................... petite fille filiolus, i …….................................................... petit fils filius, i , filii ..…………............................ le fils, les fils firmo, firmare, firmavi, firmatum ...... affirmer,confirmer frater, tris …............................................................ frère fratria ...............…………………................. belle-soeur fuere, fuerunt ................................................... ils étaient
|
|||
G geminae, arum ……................................... filles jumelles gemini, orum ………...................................... fils jumeaux geminus, a, um ……............................... jumeau, jumelle gener, eri ............................................................... gendre genitor, genitrix ..….........................................père, mère germania, ae, ….............................................. Allemagne germanus, i ,m....................................... ............ Allemand gero, gerere, gessi, gessum ........................................ agir gigno, gignere, genui, genitum ............................. être né glos ................................................................. belle-soeur
|
|||
H habeo, habere, habui, habitum ................................. avoir habito, habitare, habitavi, habitatum .................... habiter Hadrianus ………………………………………. Adrien Heri ……..................................................................... hier hesterna die .................................................... avant-hier hic, haec, hoc ……….......................................... ceci, cela hodie , hodiernus ....………............................ aujourd'hui hora, ae ……............................................................. heure hujas, atis ……….................................................. ceci, ici humatus, a, um ………........................................... enterré
|
|||
I iam (adv) ............................................. déjà, maintenant ibi ……................................................................... là idcirco .......................................... par conséquent idem, eadem .................................................... le même ideo ................................................ par conséquent ignotus, a, um .......................................... inconnu ille, illa, illud ............................................................ cela illeg:, illegit:, illegitimus, a, um ................. illégitime in ................................................................... dans in domo ....................................................... à la maison incognitus .......................................................... inconnu incola, ae ..................................................... habitant infans, infantis .............................................. enfant infrascriptus, a, um ............................... soussigné innuptus ........................................................ célibataire inter ...................................................................... entre intra ........................................ dans, à l'intérieur de intro, intrare, intravi, intratum ........................ enregistrer intronixo, intronizare, intronizavi, zatum ............. marier ipse, ipsa, ipsum …………………………… soi-même is, ae, id ……………........................... ce, cela, il,elle,ils iste, ista, istud ……………....................................... cela item ................................................ ainsi, comme
|
|||
J Joannes ................................................................. Jean jaminde ................................................... immédiatement januarius ............................................................. janvier julius ..................................................................... juillet junius ...................................................................... juin juvenes .................................................. jeunes gens juvenis ................................................... jeune homme juxta ................................................. près, à côté de
|
|||
L lautus, a, um ................................................ baptisé legitimi conjuges ................…………. mariés légitimement leg:, legit:, legitimus, a, um ......................…… légitime levir .................................……………………. beau-frère liber = solutus ............................................. célibataire liber, era, erum .................................................. libre ligatus, a, um ................................................... marié
|
|||
M M: ......................................................................... Maria maius ......................................................................... mai majorenis, e ……................................................. majeur mane .......................................................…….. le matin maneo, manere, mansi, mansum ........... rester, demeurer marita, ae ........................................................ épouse maritatio, ionis .............................................. mariage marito, maritare, maritavi, maritatum ................... marier maritus, i ......................................................... époux martius .................................................................... mars mater, matris …....................................................... mère maternus, a, um …………………………. maternel, elle matertera, ae, ………………………... tante (maternelle) matertera magna ………………… grand-tante maternelle matrimonialis, e …….................................. matrimonial matrimonium, i ..…........................................... mariage matrina, ae …..................................................... marraine matutinus, a, um ………...................................... le matin mensis …................................................................ mois meridianus, a, um , meridis, meridiei ....……........ à midi minorennis, e .........……….................................... mineur mixtus, a, um …….................................................. mixte modo ............................................................. maintenant more novo ...................................... calendrier grégorien more vetere ........................................... calendrier julien morior, mori, mortuus sum ................................. mourir mortuus, a, um……................................................. mort multus, a, um , multum ......…………............ nombreux
|
|||
N nonem nescio .......................... dont on ne sait pas le nom naturalis, e …….................................. naturel, illégitime natus, a, um , nata, ae , natus, i …………. ................. né, née (fille), né (garçon) necnon ……......................................................... et aussi neosponsus, i , neosponsa, ae ……. .. nouvellement marié nepos, nepotis ……................................. petit-fils, neveu neptis ….................................................. petite fille,nièce neto, nectere, nexi, nexum in matrimonio ....…………….. lier par le mariage nomen, inis …........................................................... nom nomine, noe .................................... par, avec, au nom de nothus, a, um …….................................... connu, familier novembris ...................................................... novembre noverca, novercus ........................ belle-mère, beau-père nox, noctis , nocte .....……............................ nuit, la nuit nubo, nubere, nupsi, nuptum ............................. épouser nudius tertius ................................................ avant-veille nullus, a, um …… .................................. personne, aucun nullo dissentiente .................................. nulle opposition nunc temporis ................................................ maintenant nuper ……….................................................. tardivement nuptiae, arum ……................................................... noces secundae nuptiae .................;;.................... secondes noces
|
|||
O ob ………............................................................... avant obeo, obire, obii, obitum ..................................... décéder obitus ……............................................................... décès obstetrix, cis .................................................. sage-femme octobris ............................................................... octobre origo, inis ....................................... naissance, origine oriundus, a, um ......................... originaire de, né à ortus ................................................. originaire, né à
|
|||
P paelex, paelicis ....................................... mère illégitime parens, tis , parentes, ium .......... parent, parents parochia, ae , parochialis, e . .…… paroisse, paroissial parochianus, i ............................................ paroissien parsona, ae , pastor, oris ……............... pasteur, prêtre partus ............................................................ naissance pater, patris , paternalis, e ………............. père, paternel patrina, ae .................................................... marraine patrini, orum ……............................. parrain et marraine patrinus, i ……..................................................... parrain patruus magnus ………………….. grand-oncle (paternel) pbtr. = presbiter .................................................... prêtre pellex, pellicis ........................................ mère illégitime peperit ................................................................. enfanta peregrinus, a; um ...................................... étranger pereo, perire, perii, peritum .................................. mourir plutus, a, um …................................................... baptisé pomeridianus, a, um ……..................... dans l'après midi post ……................................................................ après postridie ……............................................. le lendemain prae .. …............................................................... avant praedefunctus, a, um ….. ......... précédemment décédé praehabitus, a, um ……........................ présenté, montré praenominatus, a, um ….. ............................ prénommé praesens, tis …….......................................... être présent praeter ……............................................... après, au-delà praevius, a, um ……......................................... antérieur primogenitus, primogenita ...... premier-né, première-née prina ................................................................... marraine prinus .................................................................... parrain prius ………................................... avant, précédemment privigna, privignus ........................... belle-fille, beau-fils pro ............................................................................. pour proamita, ae ……………………grand-tante paternelle proclamatio, ionis .....….............. proclamation des bans professio, ionis ……......................................... croyance progenitus, a, um ......……........................... premier-né prognatus, a, um ……................................................ né proles, is …........................................................... enfant promatertera, ae …………………. grand-tante maternelle promulgatio, ionis … ................... proclamation des bans prout ................................................... comme, selon que puella, ae ….............................................……... jeune fille puellus, i …. ................................................ jeune garçon puer, pueri ……............................……........ enfant garçon puerpera, ae …................................................ jeune mère puerperium ...............……................................. naissance purgatus, a, um ……............................................. baptisé
|
|||
Q qando ............................……................................ quand queo, quivi .......................................................... pouvoir qui, quae, quod .................................................. qui, quoi quiesco, quiescere, quivi, quietum ................ cesser, mourir |
|||
R regeneratus ........................................................ baptisé relinquo, relinquere, reliqui, relictum ...;........ abandonner renatus spirituali aqua .......................................... baptisé renatus, a, um ……................................. baptisé, renaître
|
|||
S sanctus , sancta …….......................……........... saint, sainte sacellum, i .....................…….............................. chapelle sacer, cra, crum ................……….............................. saint scorta ........................................................ mère illégitime sepelio, sepelire, sepelivi, sepultum ...................... enterrer Septembris ....................................................... septembre sepultus, a, um ..................……............................. enterré sequenti die .................................................. le lendemain seu, sive ............................................................. ou, ou si sexus .................................……................................ sexe sine .......................................................................... sans sisto, sistere, stiti, steti, statum .......................... représenter solutus, a, um ……............................................. célibataire soror, oris .….......................................................... soeur sponsa, ae ..........……............................................ épouse sponsale, is ……................................................ fiançailles sponsalia, ium ............………................... bans du mariage sponsalis, e ...........……….................................. fiançailles sponso, sponsare, sponsavi, sponsatum .............. se marier secundae nuptiae ...................................... secondes noces sponsus, i ……........................................................ époux spurius, a, um ............………............................. illégitime sub, subadituus ..................................................... adjoint subire, matrimonium subire ............................... se marier subito ....................……….......................... soudainement subscripto, scribere, scripsi, scribtum .............. soussigner subsigno, signare, signavi, signatum ................ soussigner sum, esse, fui ........................................................... être superstes, stitis …….......................................... survivant supervivo, supervivere, supervixi ....................... survivre supra .................................................................... avant susceptor, oris ……............................. parrain ou marraine
|
|||
T tempus, temporis …................................................. temps teneo, tenere, tenui, tentum .... avoir, agir en tant que parrain testis …................................................................ témoins tinctus, a, um ……................................................ baptisé
|
|||
U ubi ……..................................................................... où ultimo .................................................................. dernier urbs, urbis …...................................................... cité, ville uterque, utraque, utrumque, ….... chacun, des deux, les deux ux, uxor, oxoris ….................................................. épouse
|
|||
V vespere , vespertinus, a, um …….…….......... dans la soirée vicanus .................................................................. village vicarius, i ……......................................................... vicaire vice, vicem, vices ……..................................... à la place de vicibus ............................................................. village, cité vicus, i ……............................................................. village vid, videlicet ..................................................... c'est à dire video, videre, vidi, visum ........................... voir, témoigner vidua, ae ............................................................... veuve viduus, i .............................................…................ veuf vir, viri .......................................................... mari, époux virgo, inis ............................................ .....fille célibataire vita, ae ........................................................................ vie vivo, vivere, vixi, victurus .......................................... vivre
|
|||